Czytelnia

Rozumieć „głodne serce”- przyczyny, skutki i leczenie kompulsywnego objadania się

Kompulsywne jedzenie, czyli tzw. zespół gwałtownego objadania się to zaburzenie, któremu warto poświęcić więcej czasu. W poprzednim artykule „W sidłach kompulsywnego objadania się” omówiła ogólnie, czym jest to zaburzeni odżywiania, jak je diagnozować a także dokonałam opisu przeżyć osoby chorującej. Należy także poruszyć tematykę przyczyn i konsekwencji tej choroby a także sposobu leczenia.

Przyczyn występowania kompulsywnego objadania jest tak naprawdę kilka. Możemy mówić o trzech zasadniczych grupach czynników ryzyka:  biologicznych, psychologicznych i socjologiczne. Naukowcy odkryli, że uszkodzenia w układzie ośrodkowej regulacji apetytu (głównie ośrodka sytości ) mogą stać się jedną z przyczyn powstania zespołu gwałtownego objadania się. Pojawiają się predyspozycje genetyczne, jeśli w rodzinie chorego była osoba z zaburzeniami odżywiania ryzyko zachorowania rośnie. Nie bez znaczenia jest także ilość stresu pod wpływem, którego może pojawić się nadmierne wydzielanie kortyzolu, a co za tym idzie większa podatność do niekontrolowalnego jedzenia.

Psychologiczne czynniki ryzyka wystąpienia kompulsywnego objadania się możemy podzielić na dwie podgrupy. Do jednej zaliczymy przyczyny pośrednie czyli takie które wpływają na rozwój zespołu gwałtownego objadania się. Możemy zaliczyć do nich pojawienie się depresji (czasem także jako skutek), występowanie konfliktów rodzinnych, nadmierne wymagania rodzicielskie, przedwczesną rozłąkę z rodzicami, zaburzenia nastoju u rodziców bądź ich uzależnienie np. od alkoholu. Ważne wydają się także czynniki osobowościowe jak negatywny obraz siebie i własnego ciała, niska samoocena, krytycyzm. Druga grupa czynników psychologicznych to tzw. bezpośrednie przyczyny stymulujące gwałtowne objadanie się. Zaliczamy do nich m. in nieregularne jedzenie, obniżony nastrój, drażliwość, ospałość, poczucie braku kontroli nad jedzeniem, ochota na słodycze, ciągły stres i napięcie.

Ostatnią grupa przyczyn są uwarunkowania socjokulturowe, czyli przede wszystkim dążenie do szczupłego ciała (szczególnie u kobiet) poprzez głodzenie się, stosowanie restrykcyjnych diet, intensywne ćwiczenia fizyczne czy zażywanie suplementów diety na odchudzanie. Stosowanie powyższych metod by uzyskać upragnioną masę ciała skutkuje wtórnym przybraniem na masie ciała, co pociąga za sobą pogorszenie funkcjonowania psychicznego i społecznego osoby pociągając za sobą kolejna konsekwencje- pojawienie się napadów objadania się.

Skoro było już o przyczynach to teraz czas na omówienie konsekwencji kompulsywnego objadania się. Pierwszym poważnym skutkiem tego zaburzenia odżywiania jest pojawienie się nadwagi a nawet otyłości u osoby chorej. Osoby z zespołem gwałtownego objadania się zazwyczaj cierpią z powodu nadmiernej masy ciała, ponieważ spożywają znacznie więcej ponad potrzeby organizmu, przy czym zazwyczaj  nie uprawiają żadnych ćwiczeń. Wysoki poziomy cholesterolu we krwi, wysokie ciśnienie krwi, cukrzyca czy zwiększone ryzyko zachorowania na serce to problemy wynikające z otyłości dotyczące również osób cierpiących na zespół gwałtownego objadania się. Otyli, których dotyczy problem kompulsywnego objadania się mają najczęściej większa masę ciała, znacznie większe  wahania wagi oraz częściej doświadczają efektu jo-jo w porównaniu do osób otyłych bez tego zaburzenia. Niestety w procesie diagnozy bardzo często na pierwszym planie pojawia się nadmierna masa ciała a nie trudności natury psychologicznej, których stukiem stała się otyłość. W wyniku błędnego procesu diagnostycznego osoby zgłaszające się o pomoc częściej kierowane są do dietetyka a nie do psychologa czy psychoterapeuty, co jest pewnego rodzaju przekleństwem osób chorujących, gdyż nie da się wyleczyć skutku (w tym wypadku nadwagi czy otyłości )bez wyleczenia przyczyny.

Zespół gwałtownego objadania się może również wywoływać inne zaburzenia  funkcjonowania nie związane z jedzeniem. Osoby chorujące gorzej funkcjonują w sensie fizycznym i psychologicznym.. Towarzyszy im często niskie poczucie jakości życia przede wszystkim na skutek nadmiernej masy ciała. Występuje często słabe zainteresowanie kontaktami seksualnymi, głównie z powodu dominującego poczuciem wstydu a nawet wstrętu do siebie samego. Pojawić się mogą zachowania kompulsywne oraz nadmierne zaabsorbowanie własnym ciałem. Osoby chore często marzą o tym jak to będzie, kiedy schudną, co powoduje fałszywe poczucie władzy i niezależności. Jednocześnie natomiast pojawia się także poczucie braku kontroli nie tylko nad jedzeniem ale i nad innymi elementami życia. Często obserwuje się zachorowania na depresje, fobie oraz napady paniki.

Występowanie kompulsywnego objadania się wpływa także na  cechy osobowości. U osób chorych  najczęściej pojawiają się dwa style funkcjonowania. Pierwszy charakteryzuje się przede wszystkim niestabilnością nastroju, zmiennością uczuć. Osoby takie bywają towarzyskie, ale równie często wycofują z relacji interpersonalnych. Pojawiające się uczucie pustki i samotności trudno jest im zaakceptować.  Natomiast drugi styl funkcjonowania wiążę się bardziej z unikaniem bliskich relacji z innymi, z chłodem emocjonalny czy obojętnością. Strach przed odrzucenie często powoduje u tych osób ucieczkę w świat fantazji.

Wielowymiarowość przyczyn i skutków kompulsywnego objadania się wpływa na pewnego rodzaju różnorodność także w procesie leczenia. W zależności od przebiegu choroby i jej skutków oraz najważniejszych celów wyznaczonych przez osoby chore leczenie może przybierać różne formy.

Najczęściej osoby cierpiące na kompulsywne objadanie w pierwszej kolejności szukają pomocy u dietetyków czy doradców żywieniowych, niestety często nie skutecznie. Może także pojawiać się farmakoterapia najczęściej nakierowana na występujące stany depresyjne czy na leki działające na ośrodki głodu i sytości w mózgu. Niestety okazuje się, że leczenie biologiczne jest nie wystarczające. Niezbędna okazuje się pomoc psychologa a nawet psychoterapeuty. Od kliku lat na rynku Polskim pojawili się specjaliści psychologii zdrowia kształcący się w zgodzie z nowopowstała dziedziną nauki jaką jest psychodietetyka. Psycholog specjalista psychodietetyki przygotowany jest do tego by zdiagnozować i pomóc osobie chorej zrozumieć własna chorobę ale także ustabilizować sposób w jaki je by zminimalizować wpływ czynników biologicznych które wpływają na napady objadania się. W praktyce wielokrotnie pomoc psychologa specjalisty psychodietetyki stanowi tak naprawdę etap wstępny w leczeniu i otwiera przestrzeń do podjęcia głębszej pracy nad sobą w procesie psychoterapii. Psychoterapia pozwala przede wszystkim zrozumieć własne emocje i trudności w relacjach, które niejednokrotnie powodują pojawianie się objawów. Pozwala poznać wtórne korzyści z objawów a także stopniowo dokonać zmian we własnym życiu a przede wszystkim zmienić niekorzystne sposoby reagowania na bardziej zdrowe. Psychoterapeuta pracujący w systemie psychodynamicznym przeprowadzi powoli i bezpiecznie osobę chorująca na zespół gwałtownego objadania się przez proces zdrowienia. Oczywiście nie tylko psychodynamiczny sposób pracy psychoterapeutycznej przynosić korzyści. Mówiąc o innych możliwościach psychoterapii mam na  myśli między innymi terapeutów poznawczo-behawioralnych czy systemowych. Osobiście jestem jednak zwolennikiem tego rodzaju pracy terapeutycznej z osoba kompulsywnie jedzącą zgodnym z nurtem psychodynamicznym, gdyż w swojej codziennej praktyce widzę ogromne korzyści wynikające z tej metody.

Długość procesu leczenia jest kwestią indywidualną, zależną od wielu czynników. Proces psychoterapii nie zawsze jest w stanie spowodować pełne, bezobjawowe wyleczenie. Pojawiają się osoby u których sukces  terapeutyczny zamyka się na znacznym ograniczeniu intensywności i jakości napadów. Czasem całkowite wyeliminowanie napadowego jedzenia jest nie możliwe.  W sytuacjach wyjątkowo trudnych czy mocno stresujących mogą pojawiać się napady objadania jednak w znacznie mniejszym nasileniu i bez tak silnego poczucia winy.

Tekst przygotowała:

mgr Dominika Kulasza

psycholog, psychoterapeuta

 

Żródło zdjęcia:  http://urodaizdrowie.pl/wp-content/uploads/2011/04/11631257.jpg

Szukaj aktualności:


Formularz zgłoszeniowy

Kliknij, aby pobrać formularz zgłoszeniowy:

Pobierz


Bądź na bieżąco: